Συνταγματικές ... ανησυχίες (με αφορμή όσα συνέβησαν στις 30.03.2014 στη Βουλή)

Συνταγματολόγο δε με λες, αλλά μια εξοικείωση με τα νομοθετικά κείμενα την έχω αποκτήσει, ως δικηγόρος. Διαβάζοντας, λοιπόν την παράγραφο 3 του άρθρου 142 του Κανονισμού της Βουλής, η οποία αναφέρει επί λέξει "Αν διαπιστωθεί ότι η πρόταση υπoγράφεται από τoν ελάχιστo απαιτoύμενo αριθμό Boυλευτών, η Boυλή διακόπτει τις εργασίες της...". Από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης λοιπόν προκύπτει ότι μόνη προϋπόθεση για τη διακοπή των εργασιών της Βουλής είναι η υπογραφή της πρότασης (δυσπιστίας) από τον απαιτούμενο αριθμό Βουλευτών, γεγονός το οποίο διαπιστώνεται από τον Πρόεδρο, στον οποίο υποβάλλεται το η πρόταση δυσπιστίας. Συνεπώς, εάν η κατατεθειμένη πρόταση υπογράφεται από τον απαιτούμενο αριθμό Βουλευτών, μετά τη διαπίστωση αυτού του γεγονότος, ο Πρόεδρος της Βουλής υποχρεούται να διακόψει τις εργασίες της Βουλής.

Τι γίνεται όμως εάν, παρά την υπογραφή της από τον απαιτούμενο αριθμό Βουλευτών, υπάρχουν άλλοι λόγοι που πλήττουν το κύρος της πρότασης; Ποιός δικαιούται / υποχρεούται να ελέγξει τους λοιπούς όρους κύρους της πρότασης;
Προφανώς, σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει δικαιοδοτικό όργανο στο οποίο μπορούν να απευθυνθούν τέτοια ερωτήματα ώστε να δοθούν δεσμευτικές απαντήσεις (π.χ. δικαστήριο). Γεγονός που σημαίνει ότι ο έλεγχος πρέπει να γίνει εκ των ενόντων, με τις υπάρχουσες δομές και διαδικασίες. Στο σύνολο του Κανονισμού, δεν υπάρχει διάταξη με την οποία να μπορεί, έστω αναλογικά εφαρμοζόμενη ή τελολογικά ερημενυόμενη, να υποστηριχθεί ότι τον έλεγχο του κύρους - κατά τους λοιπούς όρους - της πρότασης πραγματοποιεί ο Πρόεδρος ή το Προεδρείο της Βουλής. Ακόμη κι η προαναφερθείσα διάταξη (142 παρ.3), που αναθέτει στον Πρόεδρο τον έλεγχο του αριθμού των υπογραφών, δεσμεύοντας τον ως προς τις συνέπειες σε περίπτωση πλήρωσης αυτής της προϋπόθεσης, καταδεικνύει ότι ο νομοθέτης ήθελε να αποκλείσει περαιτέρω έλεγχο της πρότασης από τον Πρόεδρο ή του Προεδρείο, διότι άλλως θα είχε περιλάβει ρητά τον έλεγχο των λοιπών όρων κύρους στη σχετική διάταξη.

Άρα ποιος δικαιούται / υποχρεούται να ελέγχει τους λοιπούς όρους κύρους μια πρότασης δυσπιστίας; Κατά τη γνώμη μου, προφανώς το σώμα της Βουλής, εν Ολομελεία, είτε αυτεπαγγέλτως, είτε κατόπιν σχετικής προτάσεως - ενστάσεως (δηλαδή ισχυρισμού περί μη συνδρομής μιας εκ των λοιπών όρων κύρους).

Κάπως έτσι, προσωπικά κατέληξα ότι αυτό που συνέβη χθες στη Βουλή, ήταν παράτυπο.

(Για το πολιτικό σκέλος όμως του ίδιου γεγονότος, οφείλω να ομολογήσω ότι αρχικά δυσθύμησα ιδιαίτερα με το γεγονός ότι οι του ΣΥΡΙΖΑ απέτυχαν να λάβουν υπ' όψιν τους ένα ενδεχόμενο, το οποίο θα τους τίναζε στον αέρα τη στρατηγική, με την υπόνοι / υποψία ότι δεν είχαν εξαντλήσει την έρευνα των πιθανών "παρενεργειών", το οποίο συνιστά κατεξοχήν λάθος τακτικής . Μετά όμως τη μελέτη - για την εξαγωγή των νομικών συμπερασμάτων που προαναφέρω - αντιλήφθηκα ότι στην έρευνα πιθανών παρενεργειών, εκ των πραγμάτων, δεν μπορούν να συνυπολογιστούν τα ενδεχόμενα που οφείλονται σε παράτυπες (αντι)δράσεις, διότι τότε, απλά, όλα είναι πιθανά. Έτσι, όμως μου δημιουργήθηκε η απορία, πώς ακριβώς παρέχεται προστασία από τις τυχόν παράτυπες ενέργειες; Απορία όμως, στην οποία δεν έχω ακόμη απαντήσει, ούτε κατά το νομικό, ούτε κατά το πολιτικό σκέλος της.)

Έρχεται μνημόνιο

Σήμερα, που λέτε, με επισκέφθηκε το κληρονομικό χάρισμα και μου χάρισε μια ενόραση στο μέλλον. Αλλά, επειδή πολλοί με λένε φαντασιόπληκτη, όταν άλλοτε ξεστόμισα και άλλες ενοράσεις που επιβεβαιώθηκαν (να βγει παρακαλώ εμότικον για το "ευλογώ τα γένια μου" ώστε να μην χρειάζεται να κάνω λεκτικές περιγραφές αυτής της κατάστασης), ως έπεα πτερόεντα όμως τα κατάπιε η λήθη του χρόνου (ποιητικό!), αποφάσισα τη σημερινή να την καταγράψω στο παρόν ταπεινό ιστολόγιο μου.

Εκεί παλιά, το 2011 με 2012, διάφορες χώρες(*) της Ευρωζώνης αγόραζαν από τη δευτερογενή αγορά ελληνικά ομόλογα σε μειωμένη τιμή σε σχέση προς την ονομαστική αξία τους. Υπολογίζεται ότι μεσοσταθμικά αγοράζονταν περίπου στο 60% της ονομαστικής αξίας τους (όπου μεσοσταθμικά σημαίνει ότι μπορεί να ήταν πάνω ή κάτω από το αυτό το ποσοστό, ο μέσος όρος όμως ήταν 60%). 

Περί το τέλος του 2012, όλες οι χώρες της Ευρωζώνης δεσμεύτηκαν ότι θα επιστρέφαν στην Ελλάδα τη διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας. Όπερ όμως δεν εγένετο. Έτσι, λοιπόν, μας λείπουν μερικά από αυτά που υποτίθεται ότι θα μας επιστρέφονταν. Κάποια δε από αυτά τα ομόλογα πληρώθηκαν εντός του 2013. Και τώρα (εντός 2014) πληρώθηκαν (και νομίζω πως πρέπει να πληρωθούν) και άλλα.

Κάτι όμως που γενικώς "δεν έχομεν" κάτι που μας λείπουν αυτά που περιμέναμε ότι θα έχουμε, το δια ταύτα είναι ότι δεν είμαστε μάλλον σε θέση να πληρώσουμε τα ομόλογα που ωριμάζουν. Τι μπορεί να γίνει; Κάτι ακούγεται για ανανέωση, η οποία όμως δεν παίζει διότι θεωρείται  χρηματοδότηση από την ευρωζώνη, η οποία είναι απαγορευμένη (και επιπλέον δεν συμφωνούν οι Γερμανοί). Κάποια δε από αυτά τα ομόλγοα πέρασαν από το PSI, οπότε με την αλλαγή νομοθετικού καθεστώτος δεν μπορούν να κουρευτούν. Συνεπώς, δεν φαίνεται να υπάρχουν και πολλές λύσεις. Βασικά δεν υπάρχει καμία. Λεφτά ΔΕΝ υπάρχουν και τα ομόλογα λήγουν.

Κυκλοφορεί λοιπόν η άποψη ότι πρέπει να τα αγοράσει ο ESM και να μας τα "διακανονίσει". Σύμφωνα όμως με τη συμφωνία για τη σύσταση του ESM, αυτός μπορεί να κάνει "διευκολύνσεις" υπό προϋποθέσεις, ευρύτερα γνωστές ως "μνημόνια". 

Επί της ευκαιρίας, στο σημείο αυτό, να διευκρινίσουμε ότι με τη λέξη "μνημόνιο" μπορεί να φέρνει στο μυαλό μας φορολογικές καταγίδες, μειώσεις μισθών και συντάξεων και άλλους τέτοιους αρμαγεδδόνες, ειδικά όμως για τις μειώσεις μισθών και συντάξεων, κύριος υπεύθυνος είναι η υπογράφουσα ελληνική κυβέρνηση, η οποία αντί να συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις και να υλοποιήσει όσα αναφέρονταν στα μνημόνια (που προφανώς υπέγραψε πως θα υλοποιήσει, αλλά δεν ήθελε) πετσόκοψε μισθούς και συντάξεις, για να βρει τα λεφτά που έχανε από τη μη συμμόρφωση προς τας υποδείξεις των μνημονίων. Δεν ξεχνάμε άλλωστε, πόσες φορές διάφοροι, με προεξάρχοντα τον Όλι Ρεν, βγήκαν και είπαν ότι οι μειώσεις μισθών και συντάξεων ήταν καθαρά εσωτερικής έμπνευσης και ουδόλως είχαν απαιτηθεί για τη μνημονιακή συμμόρφωση μας

(Προσωπικά, δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι θα έβγαιναν να πουν κάτι τέτοιο χωρίς να είναι αλήθεια, ξεβρακώνοντας παράλληλα το ελληνικό πολιτικό προσωπικό, διότι στα παπάκια τους κι αν τους συμπαθούμε, όπως στα παπάκια τους κι αν δεν τους συμπαθούμε)

Που είχαμε μείνει λοιπόν; Α! στο λεφτά δεν υπάρχουν και ομόλογα λήγουν (πρώτο, τον Απρίλιο 2014). Τι κάνουμε λοιπόν;

Μα κύριοι, έχομεν πρωτογενές πλεόνασμα. Θυμάστε μέχρι πρόσφατα πόσο μας είχαν ξεβρακώσει οι εταίροι μας (και η τρόικα) για το ύψος του πλεονάσματος μας. Τώρα τελευταία, το έχουν κόψει λιγάκι και μάλιστα έχουν αρχίσει να λένε καλά λόγια και να απαιτούν και το σεβασμό στις θυσίες του ελληνικού λαού (αυτό το είπε ο Σόιμπλε, και δεν θέλω γέλια). Γιατί καλέ κύριε; Μα γιατί, τώρα οι εταίροι βλέπουν ότι κάποιοι έχουν γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τη συμφωνία για την επιστροφή της διαφοράς μεταξύ αξίας κτήσης και ονομαστικής αξίας των ομολόγων, με αποτέλεσμα να ανοίγει περισσότερο η τρύπα στα οικονομικά στοιχεία μας και κυριότερο ότι εν μέρει (τονίζω, εν μέρει) αυτό είναι η αιτία που δεν μπορούμε να πληρώσουμε τα ομόλογα των οποίων επίκειται η λήξη. Και επειδή δεν μπορούν να κρεμάσουν στα μανταλάκια τους κατόχους των ομολόγων που πρόκειται να λήξουν, καταλαβαίνουν ότι με κάποιο τρόπο πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη να μας δώσουν όσα λείπουν για να πληρωθούν τα ομόλογα αυτά (αφού, είπαμε, δεν μπορούν να ανανεωθούν). Εδώ λοιπόν μπαίνει το πρωτογενές πλεόνασμα μας. Όσο μεγαλύτερο είναι, τόσα λιγότερα θα χρειαστεί να βγάλουν οι εταίροι μας από την τσέπη.

Κι εδώ μπαίνει το κληρονομικό χάρισμα. Πως θα γίνει λοιπόν το hand out για να πληρωθούν τα ομόλογα που λήγουν; Διαλέγω την κουρτίνα του ESM.

(*) Αρχικά τελούσα υπό την πεποίθηση ότι οι αγορές από τη δευτερογενή αγορά γίνονταν από την ΕΚΤ, αλλά σήμερα πλέον έχω βάσιμες υποψίες να μεταστρέφω την πεποίθηση μου. Ομολογώ όμως ότι δεν το έχω διευκρινίσει πλήρως.