Μετά από κάθε μικρή ή μεγάλη ανάγκη παρέμβασης του κρατικού μηχανισμού, αποκαλύπτεται, κάθε φορά, με τον ίδιο μονότομο τρόπο, η αδυναμία του να αντιμετωπίσει τις ανάγκες των πολιτών και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των συνθηκών.
Κάθε φορά, δε, όλοι, έκπληκτοι, διαπιστώνουμε το γεγονός αυτής της αδυναμίας. Το παράδοξο είναι ότι την αδυναμία αυτή, που βιώνουμε όλοι οι πολίτες καθημερινά και σε κάθε συναλλαγή μας με το δημόσιο τομέα, διαπιστώνουμε, εκ νέου (;) οι πολίτες, από κοινού, όμως αυτή τη φορά, με τους διάφορους "παράγοντες", που συνήθως έχουν άλλους, εκ του πονηρού, λόγους να τη διαπιστώνουν, όταν η δυσαρέσκεια όλων έχει κτυπήσει κόκκινο.
Η αδυναμία αυτή, που συνήθως προέρχεται από την ολιγωρία και την ανεπάρκεια, σίγουρα έχει κάποιες αιτίες, οι οποίες είναι εύκολο να βρεθούν, αν σκεφτούμε ορθολογιστικά τη δομή και τη λειτουργία του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους.
Με ποιον ακριβώς τρόπο στελεχώνεται ο δημόσιος τομέας ;
Η τυπική διαδικασία προβλέπει διαγωνισμούς, που ελέγχονται ως προς τη διεξαγωγή τους από τον περιβόητο ΑΣΕΠ. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάγκη θέσπισης του ΑΣΕΠ προέκυψε από την πελατειακή εκμετάλλευση των θέσεως εργασίας του δημοσίου τομέα, από διάφορους (για να μην πούμε όλους - αν και θα ήταν και αυτό αλήθεια) πολιτικούς και άλλους - δήθεν - δημόσιους λειτουργούς, που με τον τρόπο αυτό εξαργώρωναν την ψήφο των εκλογικών πελατών τους.
Είναι πλέον, όμως, κοινό μυστικό ότι η νομοθεσία που διέπει την κατάληψη θέσεως εργασίας στο δημόσιο τομέα, έχει περισσότερες τρύπες και από την κουρελού του Καραγκιόζη. Έτσι η πελατειακή εκμετάλλευση καλά κρατεί.
Από την άλλη πλευρά, όμως, οι ορδές υποψηφίων για την κατάληψη, δια της τυπικής ή και της άτυπης διαδικασίας, μιας θέσεως στο δημόσιο τομέα, σε τι αποβλέπουν και τι αποζητούν; Το προφανές είναι η σιγουριά, καθόσον, ως γνωστόν, ο δημόσιος υπάλληλος ουδέποτε μπορεί να απολυθεί, εκτός κι αν υποπέσει σε βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα (στις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις, μπορούμε να αποδώσουμε την απομάκρυνση του περισσότερο στην έλλειψη "δυνατού" βύσματος, παρά στην πραγματική και τιμωρητική απόδοση ευθυνών).
Το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, χωρίς να είναι κακό, δεν μπορεί κανείς να πει ότι προβλέπει υψηλές αποδοχές για τους εργαζομένους. Πρέπει όμως να παρατηρηθεί ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, ιδίως για τους υπαλλήλους υποχρεωτικής εκπαίδευσης, προβλέπει αφ' ενός τη μονιμότητα μιας θέσεως εργασίας που δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν αλλιώς με τις πενιχρές γνώσεις και την ανύπαρκτη εξειδίκευση τους, αφ' ετέρου αποδοχές περίπου ίσες με αυτές που δίνονται στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι στο δημόσιο τομέα δεν αναζητούν εργασία άτομα που έχουν - φρούδες ή όχι - ελπίδες επαγγελματικής καταξίωσης και οικονομικές προσδοκίες που αφορούν σε πολλά αριθμητικά ψηφία, με ιδιαίτερη προτίμηση στο μηδέν (φυσικά στο τέλος του αριθμού και όχι στην αρχή του!).
Συνεπώς, είναι μάλλον ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο δημόσιος τομέας έχει γίνει ο "Άγιος Παντελεήμονας" κάθε ανειδίκευτου και προσχηματικά εξειδικευμένου υποψήφιου υπαλλήλου, ο οποίος όμως διαθέτει οικογένεια και μεγάλο σόι σε επαρχιακή περιφέρεια (κατά προτίμηση μονοεδρική), ή χωρίς καμία ιδιαίτερη θέληση για αυτό το κάτι παραπάνω, το καροτάκι που σπρώχνει κάποιους άλλους στον ιδιωτικό τομέα. Παρότι περιέχεται στις παραπάνω κατηγορίες, χρήζει ιδιαίτερης μνείας το κίνητρο των "χειρφετημένων" γυναικών που βγαίνουν στην αγορά εργασίας μεν, αλλά μόνο εάν αυτή είναι του δημόσιου τομέα, διότι ως γνωστόν εκείνες θα κάνουν παιδιά και πρέπει να μπορούν να τα φροντίσουν, όπως μόνο η ελληνίδα μάνα ξέρει και έτσι πρέπει το ωράριο τους να λήγει στη μια το μεσημέρι και να έχουν και κάμποσες άδειες μητρότητας, που κανείς ποτέ δεν θα τις κοιτάξει λοξά όταν τις απαιτήσουν.
Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν, το σημαντικότερο προτέρημα της εργασίας στο δημόσιο τομέα είναι η μονιμότητα, χωρίς παράλληλα καμία εργοδοτική απαίτηση παραγωγικότητας, αποτελεσματικότητας ή έστω στοιχειώδους ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της εργασίας και με πλείστα όσα άλλα ωφελήματα, τα οποία ελεύθερα και απρόσκοπτα μπορούν να απολαύσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, σε αντίθεση με τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, παρότι τυπικά προβλέπονται και για αυτούς, με το φόβο μήπως μετά την ωφέλεια έρθει η απόλυση.
Οι δύο παραπάνω παράγοντες αποτελούν ένα εκρηκτικό μείγμα, που πυροδοτεί εκρήξεις σε κάθε περίσταση που ανάβει το "φυτίλι" της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού.
Είναι άξιο απορίας, πάντως, πως ακριβώς και γιατί περιμένουμε να ανταποκριθεί ένας μηχανισμός που καθοδηγείται από πολιτικούς που λειτουργούν με γνώμονα την τσέπη τους, άρρηκτα συνδεδεμένη με την επανεκλογή τους, συνεπικουρούμενοι από άσχετους που απέκτησαν μια θέση χάριν των υψηλών γνωριμιών τους, και στις παρακάτω βαθμίδες στελεχώνεται από φυγόπονους ανειδίκευτους ή τυπικά εξειδικευμένους υπαλλήλους ; Μόνο με κάποιο μεταφυσικό θαύμα, διότι η επιστήμη έχει προ πολλού σηκώσει τα χέρια ψηλά, θα μπορούσε ένας τέτοιος μηχανισμός να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Προς τι λοιπόν η έκπληξη κάθε φορά που αυτός ο μηχανισμός καταρρέει ;;; Προς τι οι ελπίδες ότι μπορεί να έρθει εκείνη η ημέρα που θα λειτουργήσει αποτελεσματικά ;;; Φυσικά, οι ερωτήσεις αυτές απευθύνονται στους απλούς πολίτες, διότι τα "γρανάζια" του μηχανισμού αυτού είναι φυσικό να απορούν, όχι διότι δεν καταλαβαίνουν, αλλά διότι δεν θέλουν να καταλάβουν και πολύ περισσότερο δεν θέλουν να καταλάβουν οι άλλοι τις αιτίες! Προς τους απλούς πολίτες όμως απευθύνεται και η παρακάτω ερώτηση : Πόσοι από εσάς ΔΕΝ θα είσαστε πρόθυμοι να οσφυκάμψετε για μια θέση στο δημόσιο ;;; Όσοι απαντήσουν όχι σε αυτή την ερώτηση, είναι αυτοί που δεν απορούν ποτέ με την ανεπάρκεια και την αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού...
Η αδυναμία αυτή, που συνήθως προέρχεται από την ολιγωρία και την ανεπάρκεια, σίγουρα έχει κάποιες αιτίες, οι οποίες είναι εύκολο να βρεθούν, αν σκεφτούμε ορθολογιστικά τη δομή και τη λειτουργία του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους.
Με ποιον ακριβώς τρόπο στελεχώνεται ο δημόσιος τομέας ;
Η τυπική διαδικασία προβλέπει διαγωνισμούς, που ελέγχονται ως προς τη διεξαγωγή τους από τον περιβόητο ΑΣΕΠ. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάγκη θέσπισης του ΑΣΕΠ προέκυψε από την πελατειακή εκμετάλλευση των θέσεως εργασίας του δημοσίου τομέα, από διάφορους (για να μην πούμε όλους - αν και θα ήταν και αυτό αλήθεια) πολιτικούς και άλλους - δήθεν - δημόσιους λειτουργούς, που με τον τρόπο αυτό εξαργώρωναν την ψήφο των εκλογικών πελατών τους.
Είναι πλέον, όμως, κοινό μυστικό ότι η νομοθεσία που διέπει την κατάληψη θέσεως εργασίας στο δημόσιο τομέα, έχει περισσότερες τρύπες και από την κουρελού του Καραγκιόζη. Έτσι η πελατειακή εκμετάλλευση καλά κρατεί.
Από την άλλη πλευρά, όμως, οι ορδές υποψηφίων για την κατάληψη, δια της τυπικής ή και της άτυπης διαδικασίας, μιας θέσεως στο δημόσιο τομέα, σε τι αποβλέπουν και τι αποζητούν; Το προφανές είναι η σιγουριά, καθόσον, ως γνωστόν, ο δημόσιος υπάλληλος ουδέποτε μπορεί να απολυθεί, εκτός κι αν υποπέσει σε βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα (στις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις, μπορούμε να αποδώσουμε την απομάκρυνση του περισσότερο στην έλλειψη "δυνατού" βύσματος, παρά στην πραγματική και τιμωρητική απόδοση ευθυνών).
Το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, χωρίς να είναι κακό, δεν μπορεί κανείς να πει ότι προβλέπει υψηλές αποδοχές για τους εργαζομένους. Πρέπει όμως να παρατηρηθεί ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, ιδίως για τους υπαλλήλους υποχρεωτικής εκπαίδευσης, προβλέπει αφ' ενός τη μονιμότητα μιας θέσεως εργασίας που δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν αλλιώς με τις πενιχρές γνώσεις και την ανύπαρκτη εξειδίκευση τους, αφ' ετέρου αποδοχές περίπου ίσες με αυτές που δίνονται στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι στο δημόσιο τομέα δεν αναζητούν εργασία άτομα που έχουν - φρούδες ή όχι - ελπίδες επαγγελματικής καταξίωσης και οικονομικές προσδοκίες που αφορούν σε πολλά αριθμητικά ψηφία, με ιδιαίτερη προτίμηση στο μηδέν (φυσικά στο τέλος του αριθμού και όχι στην αρχή του!).
Συνεπώς, είναι μάλλον ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο δημόσιος τομέας έχει γίνει ο "Άγιος Παντελεήμονας" κάθε ανειδίκευτου και προσχηματικά εξειδικευμένου υποψήφιου υπαλλήλου, ο οποίος όμως διαθέτει οικογένεια και μεγάλο σόι σε επαρχιακή περιφέρεια (κατά προτίμηση μονοεδρική), ή χωρίς καμία ιδιαίτερη θέληση για αυτό το κάτι παραπάνω, το καροτάκι που σπρώχνει κάποιους άλλους στον ιδιωτικό τομέα. Παρότι περιέχεται στις παραπάνω κατηγορίες, χρήζει ιδιαίτερης μνείας το κίνητρο των "χειρφετημένων" γυναικών που βγαίνουν στην αγορά εργασίας μεν, αλλά μόνο εάν αυτή είναι του δημόσιου τομέα, διότι ως γνωστόν εκείνες θα κάνουν παιδιά και πρέπει να μπορούν να τα φροντίσουν, όπως μόνο η ελληνίδα μάνα ξέρει και έτσι πρέπει το ωράριο τους να λήγει στη μια το μεσημέρι και να έχουν και κάμποσες άδειες μητρότητας, που κανείς ποτέ δεν θα τις κοιτάξει λοξά όταν τις απαιτήσουν.
Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν, το σημαντικότερο προτέρημα της εργασίας στο δημόσιο τομέα είναι η μονιμότητα, χωρίς παράλληλα καμία εργοδοτική απαίτηση παραγωγικότητας, αποτελεσματικότητας ή έστω στοιχειώδους ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της εργασίας και με πλείστα όσα άλλα ωφελήματα, τα οποία ελεύθερα και απρόσκοπτα μπορούν να απολαύσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, σε αντίθεση με τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, παρότι τυπικά προβλέπονται και για αυτούς, με το φόβο μήπως μετά την ωφέλεια έρθει η απόλυση.
Οι δύο παραπάνω παράγοντες αποτελούν ένα εκρηκτικό μείγμα, που πυροδοτεί εκρήξεις σε κάθε περίσταση που ανάβει το "φυτίλι" της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού.
Είναι άξιο απορίας, πάντως, πως ακριβώς και γιατί περιμένουμε να ανταποκριθεί ένας μηχανισμός που καθοδηγείται από πολιτικούς που λειτουργούν με γνώμονα την τσέπη τους, άρρηκτα συνδεδεμένη με την επανεκλογή τους, συνεπικουρούμενοι από άσχετους που απέκτησαν μια θέση χάριν των υψηλών γνωριμιών τους, και στις παρακάτω βαθμίδες στελεχώνεται από φυγόπονους ανειδίκευτους ή τυπικά εξειδικευμένους υπαλλήλους ; Μόνο με κάποιο μεταφυσικό θαύμα, διότι η επιστήμη έχει προ πολλού σηκώσει τα χέρια ψηλά, θα μπορούσε ένας τέτοιος μηχανισμός να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Προς τι λοιπόν η έκπληξη κάθε φορά που αυτός ο μηχανισμός καταρρέει ;;; Προς τι οι ελπίδες ότι μπορεί να έρθει εκείνη η ημέρα που θα λειτουργήσει αποτελεσματικά ;;; Φυσικά, οι ερωτήσεις αυτές απευθύνονται στους απλούς πολίτες, διότι τα "γρανάζια" του μηχανισμού αυτού είναι φυσικό να απορούν, όχι διότι δεν καταλαβαίνουν, αλλά διότι δεν θέλουν να καταλάβουν και πολύ περισσότερο δεν θέλουν να καταλάβουν οι άλλοι τις αιτίες! Προς τους απλούς πολίτες όμως απευθύνεται και η παρακάτω ερώτηση : Πόσοι από εσάς ΔΕΝ θα είσαστε πρόθυμοι να οσφυκάμψετε για μια θέση στο δημόσιο ;;; Όσοι απαντήσουν όχι σε αυτή την ερώτηση, είναι αυτοί που δεν απορούν ποτέ με την ανεπάρκεια και την αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου