Η ιθαγένεια και οι ... ιθαγενείς

Και κάπου ανάμεσα στο θόρυβο των "μεταρρυθμίσεων" της νέας κυβέρνησης (η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, ακόμη είναι στη διαρρύθμιση, αλλά, υπομονή ,θα φτάσει και στη μεταρρύθμιση), ακούστηκε το θέμα που αφορά την παροχή προς τους μετανάστες της ιθαγένειας και  του δικαιώματος εκλέγειν στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ξεσηκώθηκαν λοιπόν όλοι οι "μεγάλοι" έλληνες (ή αλλιώς ελληναράδες) να διακηρύξουν την αντίθεση τους, με επιχειρήματα του τύπου εθνική καθαρότητα, εθνική συνέχεια και λοιπά ανατριχιαστικά.

Σε αυτή τη χώρα όμως, όποιος φωνάζει πιο δυνατά και κατά προτίμηση πιο εκνευριστικά είναι τελικά και εκείνος που ακούγεται. Σε συνδυασμό δε με την προβατοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, είναι προφανές ότι ο ταλαντούχος στην τσιρίδα θα παρασύρει πολλούς ακόμη.

Κανείς όμως από όλους τους αντιδρούντες δεν ανάλωσε πέντε λεπτά από το χρόνο του για να σκεφτεί τα εξής αυτονόητα (εξυπακούεται ότι οι Μπουμπούκοι & ΣΙΑ ανάλωσαν αρκετό χρόνο για να βρουν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να εκμεταλλευτούν μικροπολιτικά αυτό το θέμα) :

1. Ποιοι είναι μετανάστες στην Ελλάδα; Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, διευκρινίζω ότι η λέξη μετανάστης χρησιμοποιείται με το περιεχόμενο που της αποδίδεται στην καθομιλουμένη και όχι ως ορολογία. Μετανάστης λοιπόν στην Ελλάδα θεωρείται οποιοσδήποτε δεν είναι έλληνας υπήκοος, συνεπώς οποιοσδήποτε αλλοδαπός. Υπ' αυτή την έννοια μετανάστες είναι και οι υπήκοοι μελών κρατών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (οι οποίοι όμως καλύπτονται από τη νομοθεσία περί ελεύθερης μετακίνησης των ευρωπαίων πολιτών στα κράτη μέλη της ΕΕ και έτσι δεν χρειάζεται να μπουν στη διαδικασία της αναγνώρισης της νόμιμης παραμονής τους στη χώρα). Μετανάστης επίσης είναι εκείνος που πριν από Χ χρόνια ήρθε στην Ελλάδα, κατοικεί και εργάζεται έκτοτε σε αυτή μόνιμα. Μετανάστης επίσης είναι το παιδί του προηγούμενου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα, πήγε σε ελληνικό σχολείο, μιλάει ελληνικά και συνεχίζει να κατοικεί μόνιμα στην Ελλάδα. Μετανάστης επίσης είναι και εκείνος που ωθούμενος από την απόλυτη ανέχεια πήρε το ρίσκο να μπει, χωρίς τις νόμιμες προϋποθέσεις, στην Ελλάδα, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, η οποία, στην αρχή, συνίσταται στην αποφυγή λιμοκτονίας.

2. Τι σημαίνει ιθαγένεια ; Ιθαγένεια είναι ο νομικός δεσμός που συνδέει ένα πρόσωπο με ένα κράτος. Ο δεσμός αυτός έχει κυρίως νομικές συνέπειες, όπως η δημιουργία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του προσώπου και του κράτους. Ο νομικός αυτός δεσμός δεν είναι τίποτα περισσότερο ή τίποτα λιγότερο από μια νομική κατασκευή, όπως πολλές άλλες (π.χ. σύζυγοι), η οποία υπάρχει για να εξυπηρετεί τις ανάγκες ρύθμισης διαφόρων καταστάσεων.

Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν, δεν αντιλαμβάνομαι γιατί δεν πρέπει να δημιουργηθεί ο νομικός δεσμός  της ιθαγένειας με πρόσωπα τα οποία ζουν αρκετά χρόνια στην Ελλάδα, εργάζονται στην Ελλάδα, δημιουργούν οικογένεια στην Ελλάδα και εν ολίγοις κάνουν ό,τι κάνω και εγώ. Πολύ περισσότερο δεν μπορώ να αντιληφθώ γιατί κάποιοι άνθρωποι, που έχουν ζήσει όλη τη ζωή τους στην Ελλάδα, έχουν πάει σε ελληνικά σχολεία και ενδεχομένως σε ελληνικά πανεπιστήμια, να μην μπορούν να θεωρούνται υπήκοοι του ελληνικού κράτους. Πιστεύει, αλήθεια, κανείς ότι η ελληνική κοινωνία και κάθε μέλος της διατρέχει κάποιο κίνδυνο από το γεγονός ότι το παιδί ενός ζευγαριού μεταναστών θα μπορεί να είναι έλληνας υπήκοος;

Αντιλαμβάνομαι ότι ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα είναι μεγάλος, εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της χώρας, η οποία κάλλιστα θα μπορούσε να περιγραφεί ως το χωλ της Ευρώπης. Ο αυξημένος όμως αυτός αριθμός επιπλέον (αν όχι κυρίως) οφείλεται στην παντελή έλλειψη σχεδίου και προγραμματισμού ως προς της διαχείριση του αριθμού των απελπισμένων που φτάνουν μέχρι εδώ, ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι η εναλλακτική της μετακόμισης της Ελλάδας σε άλλο σημείο της Ευρώπης δεν είναι διαθέσιμη. Θα ήταν συνεπώς ουτοπικό και ενδεχομένως ανεδαφικό να υποστηρίξει κανείς ότι δεν πρέπει να υπάρχουν προϋποθέσεις για την παροχή ιθαγένειας, στο μέτρο που αυτό θα σήμαινε περισσότερους πολίτες από όσους θα μπορούσε να "εξυπηρετετήσει" το ελληνικό κράτος (όχι βέβαια ότι τώρα εξυπηρετεί τους υπάρχοντες, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Για καθαρά ρυθμιστικούς λόγους (ανάλογους με αυτούς που εξυπηρετεί και η νομική κατασκευή της ιθαγένειας), πιστεύω ότι η απονομή ιθαγένειας/υπηκοότητας πρέπει να γίνεται υπό όρους, τέτοιους όμως που να υπηρετούν τη ρύθμιση της κοινωνίας και όχι τις εμμονές κάποιων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα : όρος για την απονομή ιθαγένειας/υπηκοότητας θα πρέπει να είναι η ενσωμάτωση του υποψηφίου στην κοινωνία και όχι η καταγωγή του.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι λέγοντας υπό όρους απονομή ιθαγένειας/υπηκοότητας ουδόλως αναφέρομαι στις γενικολογίες και αοριστολογίες του ισχύοντος αλλά και προτεινόμενου νομοθετήματος. Αυτό όμως είναι ένα άλλο θέμα, που θα απασχολήσει άλλη ανάρτηση.

Πιστεύω ότι σε καιρούς που επικρατεί ο φόβος και η ανασφάλεια σε μια κοινωνία, ξυπνούν τα συντηρητικά και ξενοφοβικά αντανακλαστικά της. Η ελληνική κοινωνία σήμερα είναι όμηρος του φόβου και της ανασφάλειας και είναι μάλλον αναπόδραστη η στροφή προς την εσωστρέφεια και το συντηρητισμό. Είναι όμως πολύ εύκολο η στροφή αυτή να μας "πετάξει" στα χωράφια του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Για αυτό, ας επιστρατεύσουμε, όλοι, τα τελευταία ψήγματα ψυχραιμίας που διατηρούμε και ας σκεφτούμε ότι ούτε η Ελλάδα, ούτε οι νυν πολίτες της , κινδυνεύουμε από τους ανθρώπους που θα αναγνωριστεί ότι έχουν κάποιο νομικό σύνδεσμο με αυτήν, εξαιτίας της μακρόχρονης διαβίωσης τους σε αυτήν. Άλλωστε η ιθαγένεια δεν συνιστά ασυλία για τους παρανομούντες.

Κάπως έτσι όμως, δεν μπορώ παρά να καταλήγω, ξανά και ξανά, στο συμπέρασμα ότι ο θόρυβος που δημιουργείται γύρω από αυτό το θέμα είναι υποβολιμιαίος και αποκλειστικό σκοπό έχει την προβολή κάποιων συγκεκριμένων προσώπων και την εξυπηρέτηση των απολύτως προσωπικών συμφερόντων και φιλοδοξιών τους. Αφού λοιπόν υπάρχει η "πρόταση" περί διεξαγωγής δημοψίσματος, εγώ ως ελληνίδα υπήκοος ψηφίζω υπέρ της απονομής της ιθαγένειας/υπηκόοτητας σε μετανάστες, μέσα από ένα ορθολογικό νομικό πλαίσιο.