Ερωτήσεις σε αφελείς απαντήσεις

1. Εάν η χρεωκοπία ελάμβανε χώρα προ μερικών μηνών, η Ελλάδα δεν θα είχε πρόσβαση στις αγορές για διανειοδότηση. 

Ήδη από το πρώτο μνημόνιο προβλέπονταν ότι η Ελλάδα δεν θα είχε πρόσβαση στις αγορές μέχρι το 2012. Και στο δεύτερο μνήμονιο, αναφέρεται ότι η Ελλάδα δεν θα έχει πρόσβαση στις αγορές μέχρι το 2014 (η διετία μάλλον είναι ταρίφα). Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο λοιπόν, η χώρα θα ήταν αποκλεισμένη από τις αγορές για περισσότερο ή λιγότερο χρόνο. Πως ακριβώς λοιπόν βοήθησαν τα μνημόνια στην προσβασιμότητα της χώρας στις διεθνείς χρηματαγορές;

2. Εάν η χρεωκοπία, που θα σήμαινε απομόνωση από τις χρηματαγορές, λάμβανε χώρα προ μερικών μηνών, το κράτος δεν θα μπορούσε να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. 

Σύμφωνα με το γράφημα που δημοσιεύθηκε εδώ, μόνο το 19% των χρημάτων του δευτέρου πακέτου βοηθείας κατευθύνεται στην ελληνική οικονομία. Με δεδομένο ότι το σύνολο είναι περί τα 130 δις, σημαίνει ότι το 19% είναι μόλις 24,7 δις. Αυτά δεν επαρκούν να καλυφθούν ούτε μισθοί, ούτε συντάξεις (σύμφωνα με το ισοζύγιο της Γενικής Κυβερνήσεως, εδώ). Πως ακριβώς λοιπόν οι έξωθεν βοήθεια εξυπηρετεί στην αποπληρωμή των μισθών και συντάξεων;

3.  Η Ελλάδα πρέπει να τιμήσει τα χρέη που δημιούργησε και να μην κοιτά πως θα σπρώξει το λογαριασμό. 

Παραβλέποντας τις ηθικολογικές προεκτάσεις αυτής της απαντήσεως, σημειώνεται ότι η αναδιάρθρωση χρέους δεν συνιστά απαραίτητα μη αποπληρωμή, αλλά αντίθετα αλλαγή του τρόπου ή του χρόνου αποπληρωμής. Η ταύτιση της αναδιάρθωσης γενικά με τη μη αποπληρωμή, που κατά κόρον είχε πραγματοποιηθεί όλους του προηγούμενους μήνες και διαψεύσθηκε από αυτούς τους ίδιους που την απέρριπταν, μέχρι που την εφάρμοσαν, ήταν εντελώς παραπλανητική και κατά τη γνώμη μου υποβολιμιαία. Και να σημειωθεί ότι η χθεσινή αναδιάρθρωση είναι πιο δραστική, σε σχέση με την αλαλγή του χρόνου αποπληρωμής (που θα αρκούσε εάν εφαρμόζονταν στην αρχή της κρίσεως), στο μέτρο που προβλέπει μερική διαγραφή χρέους. Πως δικαιολογείται, κατά τον ίδιο ηθικολογικό κανόνα της απαντήσεως, η παρούσα αναδιάρθρωση;

4. Η αναδιάρθωση στα πλαίσια του PSI είναι εθελοντική, ενώ η όποια άλλη αναδιάρθωση θα ήταν υποχρεωτική και μονομερώς επιβαλλόμενη. 

Το PSI προέβλεπε την εθελοντική συμμετοχή, αλλά και τον όρο ότι σε περίπτωση που η εθελοντική συμμετοχή ξεπεράσει ένα ποσοστό, τότε θα μπορούν να ενεργοποιηθούν οι ρήτρες συλλογικής δράσης (τα γνωστά πλέον CACs), οι οποίες προβλέπουν την υποχρεωτική συμμετοχή και όσων δεν κατετάγησαν εθελοντικά. Πως ακριβώς λοιπόν η παρούσα αναδιάρθρωση μπορεί να χαρακτηριστεί ως εθελοντική, ιδίως ως προς αυτούς που θα αναγκαστούν με βάση αυτές τις ρήτρες να συμμετάσχουν;

5. Η αριστερά θα έπρεπε να υποστηρίξει το PSI, στο μέτρο που η αναδιάρθωση του χρέους ήταν πρόταση της εδώ και πολλούς μήνες. 

Θα έπρεπε να είναι αντιληπτό ότι σε οποιαδήποτε διαδικασία διαπραγμάτευσης, εκτός από τα διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που διαθέτει κάθε πλευρά, εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο χρόνος που λαμβάνουν χώρα γεγονότα ή υποβάλλονται προτάσεις. Εάν η αντίστοιχη διαδικασία με όλα τα επιμέρους μειονεκτήματα της (η οποία, στα σημεία της, εμφανίζει πολλά προβλήματα), τα οποία θα μπορούσαν μερικές φορές να μην υπάρχουν, είχε εφαρμοστεί  νωρίτερα, τότε είναι σφόδρα πιθανό ότι η ελληνική οικονομία και κοινωνία δεν θα χρειαζόταν να υποστεί το οικονομικό σοκ του πρώτου μνημονίου, ή στη χειρότερη των περιπτώσεων, οι συνέπειες του να επέρχονταν σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Μήπως είναι λοιπόν αφελές έως βλακώδες να θεωρηθεί ότι η αναδιάρθρωση του σήμερα είναι ή μοιάζει έστω με μια αναδιάρθωση που θα γινόταν πριν από κάποιους - περισσότερους ή λιγότερους - μήνες;

Επί του πιεστηρίου : Όπως είδα στου Ζαφωδ, ο ΥπΟικ δήλωσε ότι ουδεμία επίπτωση θα έχει η ενεργοποίηση των CDS επί της ελληνικής οικονομίας, διότι τα ασφάλιστρα κινδύνου πληρώνονται από τις τράπεζες, σε ευθεία αντίθεση με την τρομοκρατία των CDS που είχε εγκατασταθεί πριν από μερικούς μήνες. Γιατί αυτή η αλλαγή στάσης;

Προσθήκες :

6. Η αναδιάρθρωση που έγινε μέσω του PSI συνιστά ελεγχόμενη χρεωκοπία, σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη που θα ήταν ανεξέλεγκτη ή/και άτακτη. 

Θα πρέπει κάποια στιγμή να ξεκαθαρίσουμε τι είναι ελεγχόμενη χρεωκοπία, κυρίως διότι η μετοχή "ελεγχόμενη" δεν προσδιορίζει ούτε τι ελέγχεται, ούτε το από το ποιον ελέγχεται. Μια απάντηση που πήρα για τον προσδιορισμό της έννοιας της ελεγχόμενης, ήταν ότι αυτή έγινε εντός ευρωζώνης. Οπότε, προκύπτει σχεδόν αυθόρμητα η ερώτηση : Γιατί μια αναδιάρθωση προ μηνών (περισσότερων ή λιγότερων) δεν μπορούσε να έχει γίνει εντός ευρωζώνης; Μια απάντηση θα ήταν "επειδή δεν θα συμφωνούσαν οι εταίροι μας", οπότε ξεπετάγεται η επόμενη ερώτηση : Μήπως λοιπόν αντί για ελεγχόμενη θα έπρεπε να λέμε εγκεκριμένη αναδιάρθρωση; Μήπως τελικά το κύριο μέγεθος της παρούσας αναδιάρθωσης είναι το γεγονός ότι την επέτρεψαν οι εταίροι μας, ενώ μια αντίστοιχη ακόμη και ηπιότερη δεν θα την επέτρεπαν πριν από Χ μήνες;

7. Με την παρούσα αναδιάρθρωση παρέχεται ρευστότητα στο κράτος και στις τράπεζες, το οποίο δεν θα γινόταν εάν η αναδιάρθρωση προ Χ μηνών, δεν θα είχαμε αντίστοιχη αντιμετώπιση. 

Αυτό το επιχείρημα είναι κατά τη γνώμη μου η καλύτερη απόδειξη ότι τελικά η έννοια της ελεγχόμενης είναι ουσιαστικά αυτή της εγκεκριμένης αναδιάρθρωσης. Στην παρούσα φάση, οι εταίροι μας νιώθουν ότι μπορούν να την επιτρέψουν χωρίς οδυνηρότατες για αυτούς συνέπειες και προς αποφυγή και των κραδασμών που αναπόφευκτα θα δημιουργήσει, μας παρασχέθηκε (ή φαίνεται ότι θα μας παρασχεθεί) και το δεύτερο πακέτο βοήθειας. Επί της ουσίας δε του ισχυρισμού περί ρευστότητας, να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το ισοζύγιο της Γενικής Κυβερνήσεως (εδώ) το 2011 πληρώσαμε 15,873 δις σε τόκους, ενώ το 2012 θα πληρώσουμε 12,787 δις, το 2013 13,706 δις και το 2014 14,482 δις. Συνεπώς, οι διαφορές στα ποσά των τόκων που θα πληρώνουμε δεν είναι της τάξης που θα μας παρέχουν ρευστότητα. Σε σχέση δε με τη ρευστότητα των τραπεζών, κατ' αρχήν θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι τράπεζες θα ανακεφαλοποιηθούν με μέρος από τα χρήματα που θα πάρουμε από το δεύτερο πακέτο και θα οφείλουμε ως κράτος να επιστρέψουμε. Άρα εμείς οι φορολογούμενοι είμαστε αυτοί που θα στηρίξουμε τις τράπεζες και όχι το πακέτο βοήθειας ή οι εταίροι μας. Τι αντάλλαγμα λαμβάνουμε για τα χρηματοδοτήσουμε τις τράπεζες; Οι τράπεζες θα οφείλουν να επιστρέψουν τα λεφτά που θα πάρουν; Αν όχι θα παράσχουν κάτι άλλο ως αντάλλαγμα για τα χρήματα αυτά; Κι αν οι απαντήσεις στις προηγούμενες ερωτήσεις είναι όλες αρνητικές, κι αν επιπλέον υποθέσουμε ότι θέλουμε να διατηρήσουμε τραπεζική ευστάθεια, πληρώνοντας το λογαριασμό για τις όποιες τυχόν αμαρτίες / αστοχίες των τραπεζών θα πρέπει να εξετάσουμε και το εξής : πόσα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου κατέχουν ΣΗΜΕΡΑ οι τράπεζες μας; Διότι οι τράπεζες υποτίθεται ότι θα υποστούν απώλειες από το κούρεμα και αυτές θα αναπληρωθούν. Άρα με ποιο ποσό χρημάτων ακριβώς ζημιώνονται οι τράπεζες από το κούρεμα; Το ποσό χρημάτων που θα πάρουν από το πακέτο βοήθειας είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το ποσό που τις ζημιώνει το κούρεμα. Διότι μην ξεχνάμε ότι μέχρι πρότινος οι τράπεζες μας έσπρωχναν τα ελληνικά ομόλογα στην ΕΚΤ ως ενέχυρο (δλδ ασφάλεια) για να πάρουν χρήμα και έπαιρναν. Άρα μπορούν σε σχέση με τα σπρωγμένα ομόλογα το μόνο που έχουν υποστεί είναι ότι τα ποσά που έχουν δανειστεί (και ούτως ή άλλως οφείλουν να επιστρέψουν) είναι χωρίς κάλυψη ασφάλειας για την ΕΚΤ. Και αλήθεια, η ΕΚΤ συμπεριλαμβάνει στα ομόλογα που κατέχει αυτά που της ανήκουν ή και αυτά που έχει πάρει ως ασφάλεια; Διότι μην ξεχνάμε ότι τα ομόλογα που έχει η ΕΚΤ δεν κουρεύονται.