Φανατισμένη πραγματικότητα

'Οσο ανησυχητική κι αν είναι - που είναι - η άνοδος των ακραίων στοιχείων που παρατηρείται τον τελευταίο καιρό, βλέπω καθημερινά γύρω μου μια άλλη άνοδο που την θεωρώ εξίσου, αν όχι περισσότερο, επικίνδυνη. Βλέπω τους ανθρώπους να κλίνουν όλο και περισσότερο προς τα άκρα, όχι όμως τα άκρα των άκρων, αλλά τα άκρα των προσωπικών πεποιθήσεων τους. 

Ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος από το άσπρο ή το μαύρο μόνο και καμία εξήγηση του δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη και μονολιθική. Η γνώμη μου είναι ότι καμία ιδεολογική προσέγγιση του κόσμου δεν μπορεί από μόνη της να παράσχει την εξήγηση του. Στα δικά μου τα μάτια, ο κόσμος μοιάζει περισσότερο με παζλ, που έχει δανειστεί τα κομμάτια του από τα τέσσερα σημεία του ιδεολογικού ορίζοντα. 

Κι όμως παρατηρώ ότι οι άνθρωποι όλο και περισσότερο, όλο και πιο εντατικά, προσπαθούν να εξηγήσουν τον κόσμο, με μια διάσταση, ένα γνώμονα, μια ιδεολογική συνταγή. Και κάθε φορά που σκοντάφτουν σε κάτι που δεν ταιριάζει, τόσο περισσότερο πεισμώνουν και επιμένουν να χωρέσουν τα πάντα, στο κουβαδάκι της όποιας ιδεολογίας, πεποίθησης, άποψης.

Δεν έχει σημασία τι πιστεύει ο καθένας. Δεν έχει καν σημασία ποια στάση ζωής ή ιδεολογία ενστερνίζεται. Ο δογματισμός καιροφυλακτεί και βλέπω ότι αυτόν τον καιρό βασιλεύει επί όλων. Παρατηρώ μετριοπαθείς να μετατρέπονται σε δογματικούς, υπερασπιζόμενοι τη μετριοπάθεια. Φιλελεύθερους να μεταλλάσσονται σε φανατικούς, κηρύττοντας το φιλελευθερισμό. Ανατρεπτικούς να μεταμορφώνται σε συντηρητικούς, προσπαθώντας να αλλάξουν τον κόσμο. Και όλοι ευαγγελίζονται το δίκαιο, το ηθικό και αγαθό.

Μέσα σε αυτή τη διαδικασία, αναπόφευκτα, χάνουν την ευθυκρισία τους. Κανείς δεν μπορεί να διακρίνει που σταματά το δίκαιο και που αρχίζει το άδικο, που σταματά να είναι ηθικό να υπερασπίζεσαι την εφαρμογή της α' ή β' αρχής και που αρχίζει η ανηθικότητα της επιβολής της. Πότε εξαντλείται το σωστό και γίνεται λάθος. Κανείς δεν δίνει ποια σημασία τι επιλέγει ως πληροφορία ή ως ενημέρωση, αρκεί να υπερασπίζεται το ίδιο με εκείνον, ή τουλάχιστον εκείνος να νομίζει ότι υπερασπίζεται το ίδιο. "Ενημέρωση" κατά ρυπάς, "πληροφορίες" σε καταιγισμό και "απόψεις" σε ευαγγελική μορφή. Παρασυρμένοι από το δίκιο που τους πνίγει, στραγγαλίζουν καθημερινά τις έννοιες, τα επιχειρήματα, τα συναισθήματα.

Κρύβομαι πίσω από τη σιωπή στην πραγματική ζωή και πίσω από την οθόνη του ΗΥ στη διαδικτυακή, και παρακολουθώ συζητήσεις, δημοσιεύσεις, παραπομπές. Παρατηρώ τις λέξεις, τα νοήματα και τους συλλογισμούς που εκφράζονται και βλέπω τους ανθρώπους να ξεπερνούν κάθε όριο της δικής τους λογικής, να πηγαίνουν σε όλο και σε πιο ακραία μορφή την άποψη τους και σε όλο πιο ακραία εφαρμογή την ιδεολογία τους. 

Το χειρότερο όμως είναι ότι κανείς δεν θα αναγνώριζε ποτέ ότι τα παραπάνω τον αφορούν. Κρυμμένος πίσω από το "δίκιο" του, το "σωστό", την "κριτική στάση" του, όλα τα παραπάνω αφορούν τους άλλους. Ακόμη και εγώ που γράφω, τα διατυπώνω σε τρίτο πρόσωπο, ωσάν να μην έχω κάνει ποτέ το ίδιο λάθος;

Δεν ξέρω ποια λέξη αποδίδει αυτό που βλέπω. Σκέφτομαι μία, αλλά δεν θέλω να την αποδεχθώ, μπας και την ξορκίσω, με την ελπίδα να κάνω λάθος. Φοβάμαι όμως ότι τραβάω τη μετριοπάθεια στα άκρα...