Διπλωματία ή τίνος είναι το πόδι που πιάνω

Σε συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης, σχετικά με τον καθόλου ιδανικό κόσμπο που ζούμε και την - κρυφή ή φανερή - σύνδεση όλων των πραγμάτων και των καταστάσεων, ας δούμε μερικές ακόμη αλληλεπιδράσεις, που δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητες. 

1. Όταν η ελληνική οικονομία παραπαίει, εξαιτίας των εγγενών και επίκτητων χαρακτηριστικών της, ποια είναι η κυριότερη συνέπεια αυτού σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Αφού η Ελλάδα είναι μέρος της ευρωζώνης, τα δικά της προβλήματα, έστω και αντανακλαστικά, επηρεάζουν και τους υπόλοιπους. Υποθέτω, λοιπόν, ότι η πιο προφανής και, στην παρούσα φάση, κυριότερη συνέπεια είναι οι κλυδωνισμοί του ευρώ, υπό την έννοια της διαφοροποίησης της ισοτιμίας του. Αυτή η διαφοροποίηση της ισοτιμίας του, κυρίως έναντι του δολαρίου, το οποίο είναι το επικρατέστερο στις διεθνείς συναλλαγές νόμισμα και άρα το αντίπαλο δέος, ουσιαστικά σημαίνει διαφοροποίηση της αγοραστικής δύναμης αυτών που κατέχουν είτε το ένα, είτε το άλλο νόμισμα. Έτσι, π.χ. όταν η ισοτιμία των δύο νομισμάτων είναι 1 ευρώ προς 1,5 δολάριο, πρακτικά σημαίνει ότι αυτός που κατέχει ένα ευρώ μπορεί να αγοράσει ενάμιση δολάριο και συνεπώς όταν συναλλάσσεται με δολάρια, μπορεί να αγοράσει το ίδιο πράγμα δαπανώντας λιγότερα ευρώ. Αντίστροφα όμως, αυτός που έχει δολάρια, για να αγοράσει  επίσης το ίδιο πράγμα, πρέπει να δώσει περισσότερα δολάρια. 

Υπ' αυτές τις συνθήκες, είναι μάλλον εύκολο να καταλάβει κανείς ότι οι χώρες της ευρωζώνης που εξάγουν προϊόντα εκτός ΕΕ, έρχονται - αν μη τι άλλο - σε αμηχανία, όταν βλέπουν τις τιμές των προϊόντων τους μεταφρασμένες σε δολάρια, καθόσον από 1 ευρώ, πλέον κοστίζουν 1,5 δολάριο, γεγονός που σημαίνει τη μείωση της ανταγωνιστικότητας τους, αφού οι τελικοί καταναλωτές, ιδίως σε περιόδους κρίσης και ύφεσης, θα προτιμήσουν το φθηνό προϊόν, ακόμη και εις βάρος της ποιότητας. Κάπως έτσι λοιπόν, ήρθε σε αμηχανία η Γερμανία, η οποία εξάγει τα προϊόντα της σε όλον τον κόσμο.

Επανερχόμενοι στους κλυδωνισμούς του ευρώ, εξαιτίας - μεταξύ άλλων - της δημιουργηθείσας δυσπιστίας στη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας, καταλαβαίνουμε ότι η Γερμανία δεν ταράζεται βλέποντας τη μείωση της ισοτιμίας του ευρώ, αφού με τον τρόπο αυτό, ανακόπτεται η (έμμεση) αύξηση της τιμής των προϊόντων της, τα οποία προσπαθεί - με θυσίες, όπως πάγωμα μισθών - να κρατήσει ανταγωνιστικά. Συνεπώς, είναι μάλλον αναμενόμενο - αν όχι μαθηματικά βέβαιο - ότι δεν θα "σκιστεί" να παράσχει οποιαδήποτε βοήθεια προς την Ελλάδα, προκειμένου να αρθεί η δυσπιστία, που έφερε τη μείωση της ισοτιμίας του ευρώ. 

2. Βέβαια, όλα έχουν ένα κόστος και ένα τίμημα. Σε ό,τι αφορά το κόστος της τακτικής της Γερμανίας έχει αρχίσει να διαφαίνεται στον ορίζοντα. Οι Γάλλοι, αφορμής δοθείσης από τη στοχοποίηση της Ελλάδας, που εμμέσως πλήττει το ευρώ, άρχισαν να ψελλίζουν ότι η συνθήκη του Μάαστριχτ ίσως  πρέπει να τύχει προσεκτικότερης εξέτασης. Μην ξεχνάμε δε ότι τότε, κατά τη διαπραγμάτευση και οριστικοποίηση αυτής της συνθήκης, πέρασε η γραμμή των Γερμανών και σήμερα οι Γάλλοι μπορεί να διαβλέπουν μια ευκαιρία να περάσουν, έστω και καθυστερημένα, κάτι από τη δική τους γραμμή. Προσωπικά, σε αυτό το σενάριο εντάσσω και τους υπαινιγμούς, από διάφορα μέσα, χθες, περί υψηλού χρέους και δημοσιονομικής αταξίας στη γαλλική οικονομία, στοιχεία τα οποία δεν απεικονίζονται στα επιτόκια δανεισμού της, που είνα αρκετά χαμηλά.

Σε ό,τι αφορά το τίμημα της συμπεριφοράς της Γερμανίας, επί του παρόντος, νομίζω ότι κανείς δεν είναι σε θέση να το προσδιορίσει. Θέλει κάποιο χρόνο για να διαγραφούν οι συνέπειες των επιλογών και πολύ περισσότερο εξαρτάται και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τη χρονική συγκυρία.  Remains to be seen λοιπόν. Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι η Γερμανία δεν θέλει ούτε τη διάσπαση της ευρωζώνης, ούτε τον κατακερματισμό της, διότι από αυτή αντλεί μέρος της δυνάμεως της (και όχι μόνο ως αγορά για τα προϊόντα της). Συνεπώς, αν τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο, τότε ίσως αναγκαστεί να δώσει πολλά περισσότερα από όσα θα ήθελε για να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο. 

3. Και κάπου εδώ είναι η κατάλληλη στιγμή να βάλουμε στην εικόνα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Φαντάζομαι ότι κανείς δεν θα διαφωνήσει αν το παρομοιάσω ως όρνιο που περιμένει υπομονετικά το θάνατο για να ορμήξει στις σάρκες της εκάστοτε εθνικής οικονομίας. 

Αυτό όμως που καθιστά περισσότερο τρομακτικό το ΔΝΤ για την ΕΕ δεν είναι η προτίμηση του σε πτώματα, αλλά το γεγονός ότι είναι μηχανισμός ξένος προς την ΕΕ και πιθανολογείται (για μην γινόμαστε απόλυτοι) ελεγχόμενος από τις ΗΠΑ, οι οποίες, όπως και να το κάνουμε δεν καλοβλέπουν μια ενωμένη και ισχυρή Ευρώπη. Κανείς λοιπόν ευρωπαίος αξιωματούχος δεν θέλει να βάλει το ποδαράκι το ΔΝΤ στην ΕΕ, ιδίως επιτηρώντας ένα μέλος της, πρώτον διότι αυτό συνεπάγεται απομείωση της εξουσίας της ΕΕ στο συγκεκριμένο μέλος, δεύτερον διότι σε μια τέτοια περίπτωση η ΕΕ θα είναι έκθετη ως προς τις δυνατότητες της, αφού δεν κατάφερε να βοηθήσει εκείνη το μέλος της και τρίτον, διότι ενός κακού μύρια έπονται και μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και άλλες χώρες που έχουν σοβαρά δημσιονομικά προβλήματα. 

Το κατά πόσο είναι σκόπιμο και πολύ περισσότερο χρήσιμο για την Ελλάδα, να βάλει αφεντικό το ΔΝΤ είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση. Υποθέτω όμως (και ελπίζω ότι δεν είναι ευσεβείς πόθοι) ότι με το παραπάνω σκεπτικό, ακούγονται δηλώσεις του πρωθυπουργού ότι, αν δεν τα καταφέρουμε, τότε ύσταση λύση είναι το ΔΝΤ. Και για να το πάω λίγο παραπέρα, πιστεύω ότι η συμφεροντολογική επιθυμία των ΗΠΑ να αποδυναμώσουν την ΕΕ είναι αυτή που έσπρωξε τον Ομπάμα να κανονίσει συνάντηση με τον πρωθυπουργό.

Κάπως έτσι λοιπόν, περνούν οι ημέρες στο μικρό παγκόσμιο χωριό. Κανείς δεν θέλει - μονοδιάστατα μιλώντας - το κακό του άλλου, απλώς θέλει το δικό του καλό, κι αν αυτό συνεπάγεται το κακό του άλλου, τότε τι να κάνουμε, πρέπει να γίνουν και θυσίες. 

Στο μόνο που ελπίζω είναι εμείς να ξέρουμε ποιο είναι το ΔΙΚΟ ΜΑΣ καλό και μην αγόμαστε και φερόμαστε - όπως συνηθίζουμε από καταβολής νεότερου ελληνικού κράτους - ή να παραμένουμε προσκολλημένοι, χωρίς όφελος, στο άρμα του ενός ή του άλλου, ώστε να καταφέρουμε να το επιδιώξουμε αποτελεσματικά.